Druivenoogst bij I Commedianti
Geschreven door Barbara Philipsen
Je zit van je glaasje rood te genieten, je ziet de zonovergoten wijngaarden, je hoort de insecten zoemen en de wind zachtjes door de bladeren ruisen. De rust en de ruimte en het landschap, dat is waarvoor je kwam. Tussendoor moet er nog even wijn gemaakt worden. Zo stelt iedereen het zich voor. Ik heb al eens helpen bottelen. Dat is drie uur keihard zwoegen en daarna kun je uitrusten. Dus die druivenpluk zal ook wel zoiets zijn. Wat er daadwerkelijk gebeurt was dit.
Fruitvliegjes zwermen direct om je heen zodra je een tros druiven vastpakt om te knippen met je snoeischaar. In de tros zie je een cocon zitten: spinnen! Vlakbij zoemen de wespen, dronken van geluk terwijl ze van het druivensap drinken. Hagedissen schieten tussen de palen met opgebonden struiken. De zon staat in je nek, het zweet gutst uit al je poriën. Hoe lang is die rij! Hoeveel kratten moet je nog vullen! En dan die hond, die net zo lang bij je staat te hijgen totdat je de stukgebeten bal wegschopt, die hij dan even later terug komt brengen.
Soms hoor je een kreet verderop uit de rij. Iemand knipt in zijn vingers. Met opgeheven arm komt het eerste slachtoffer langs op weg naar een pleister. Het is Henk de wijnboer! Druiven plukken moet je blijkbaar niet zelf doen, als wijnboer. Beter is het om trots op je tractor te zitten en tussen de strakke rijen door te tuffen om door de plukkers de volle kratten op de kar te laten zetten. De kloofjes in mijn handen zijn een week lang zwart geweest. En ja, ook ik heb een paar keer in mijn vingers geknipt.
Als je zo hard werkt moet je goed eten. Italiaanse Edy, die vaker klusjes doet op de wijnboerderij en na de lunch ook meehielp, maakt een grote pan saus Amatriciana, tomatensaus met buikspek. Marjan prepareert enorme schalen sla en pasta. Bij een uitgebreide lunch op een wijnboerderij hoort een glas wijn. “Kun je daarna nog wel werken?” hoor ik je vragen. Maar natuurlijk! Op een wijnboerderij mag je een beetje licht in het hoofd gerust werken. Bovendien knip je alleen in je eigen vingers.
We krijgen niet veel tijd om uit te buiken van de copieuze maaltijd, de rijen van Henk moeten voor donker leeg. Druiven plukken is niet moeilijk, je moet er vooral geduld voor hebben en willen doorzetten. Maar zeg nou zelf: als je mensen om je heen met plezier ziet werken en je voelt je goed, dan ga je gewoon door. Je kostje staat klaar, de zon schijnt, het is 25 graden, je hoeft niks, alleen maar je handjes laten wapperen en daarna als een blok in slaap vallen. Of meedoen met de ontspanningsoefeningen op het gras. Of met de hond spelen, in mijn geval. Tijdens het plukken sta je met elkaar grappen te maken of je levensverhaal te vertellen of je hebt het over Italië en druiven en de hond met zijn bal of de duik in de vijver met ‘killer gamberi’.
We hebben met z’n tienen zo’n 1700 kilo druiven geplukt in anderhalve dag. De tank buiten zat voor 2/3e vol. De tweede dag is er eerst tijd om te ontspannen op de markt in Camucia en te genieten van een echte cappuccino met een gefiguurzaagd melkbeestje erop. Er hoeven die dag nog maar vier rijen te worden geplukt bij Francesco. ’s Middags worden we door Henk bedankt met een ijskoude prosecco op een terras en sightseeing in de omgeving. We krijgen een demonstratie van de machinale olijvenpluk. Tussen de olijfbomen ligt een groene loper van netten. Een geel brulbeest op rupsbanden trilt de olijven eruit. Heel wat sneller dan met een harkje op een ladder.
Henk en ik blijven met z’n tweeën over. Op de zaterdag na mijn terugkeer uit Rome, waar ik genoot van vier dagen de toerist uithangen, gaan we de schilletjes en pitjes persen. Eerst wordt alle sap boven de drab opgepompt naar een tank in de cantina. Henk staat op een ladder tegen die tank aan te controleren of er al schillen meekomen. In de tank buiten mogen alleen de schillen en pitjes overblijven, zodat we die met de hand kunnen persen in de zorgvuldig opgebouwde pers van duigen (Jan Huijgen in de ton…). Ik houd buiten de slang in de juiste stand. In hoog tempo jaagt het sap door de slang. Hij roept “Ja!”, ik druk op de rode noodknop: ramp voorkomen, geen schilletjes of pitjes in de ketel.
Daarna harken we uit de tank de schilletjes en pitjes (en dode vliegen, bladeren, kevers en zelfs een hagedis!) in een teil, die we in de pers legen. Met grote houtblokken wordt het deksel gezekerd en kan het persen beginnen. (Technisch-geduldig als Henk is legt hij steeds opnieuw uit hoe de pers werkt. Iets met hoge druk, bar, hydrauliek. Blijkbaar ben ik toch niet technisch-geïnteresseerd genoeg om die uitleg te reproduceren.) Om beurten lopen we rondjes om de pers om zoveel mogelijk vocht eruit te krijgen.
Het geperste sap loopt in een emmer met een zeef, zodat we de emmer met alleen sap zonder drab in een grote teil kunnen legen. Die teil wordt dan weer leeggepompt naar de tank binnen. Het is handwerk, veel tillen en vooral goed opletten wat de ander doet. Naarmate de dag vordert word ik natuurlijk moeier en let ik minder goed op. (Niet in de laatste plaats omdat bij iedere pauze de hond zijn bal weer voor mijn voeten deponeert en ik me verplicht voel die bal weer weg te trappen.) Wel vier keer heb ik mijn hoofd gestoten aan de hendel van de pers.
Vijf enorme rozerode naar wijn geurende taarten scheppen we uit de pers. Dat kost de hele dag. Die taarten storten we in de aanhanger. Op maandag hebben we de aanhanger geleegd bovenop de gigantische berg schilletjes en pitjes op het terrein van de distilleerderij. Een druppeltje in een binnenzee, in die verhouding ongeveer. Natuurlijk slaan we meteen gedistilleerd in bij het winkeltje, bijvoorbeeld de Grappa di Sangiovese waar waarschijnlijk ook de inhoud van een schilletje en pitje van I Commedianti tussen zit. Heerlijk spul, die grappa, en de amaro en de amaretto en… en…
Als ik het kan regelen dan ben ik welkom om Henk in het voorjaar te helpen met het snoeien van de druiven. Daar ga ik mijn best voor doen. Het is niet zo dat ik iedere dag wijn naar binnen lurk of ambities heb vinoloog te worden. Het gaat vooral om buiten aan het werk zijn in die prachtige omgeving, in een land waar het leven een tandje lager wordt geleefd en gasten worden onthaald op verrukkelijke maaltijden. Ik krijg er inspiratie door om met meer aandacht en in alle rust te ontdekken waar ik goed in ben.
